İnsan vətənini seçmir, lakin ona görə məsuliyyət daşıyır, taleyini xalqının taleyi ilə bağlayır, bu torpağın inkişafı, tərəqqisi və mənəvi rifahı üçün çalışır. Əbəs yerə deyil ki, vətənə məhəbbət məhz imanın əsası, inanc hissələrindən biridir. İnsan aid olduğu vətəni sevir, çünki bu hiss onun fitrətində əbədi bağlılıq kimi təcəssüm edir. Vücudun ruhla əlaqəli olduğu kimi, insan da öz xalqı ilə əlaqə qurarkən həyatının dolğunluğunu hiss edir və onun xeyirinə çalışır. Vətən, əslində insanın doğulduğu və böyüdüyü ölkədən daha böyük bir məfhumdur. Onu tam dərk etmək üçün insanın ruhu vətəninin tarixi, adət-ənənələri, həyat şəraiti, milli-mənəvi dəyərləri, çayları, gölləri, dərələri, dağlıqları ilə birləşməlidir.
Könlümün sevgili məhbubu mənim,Vətənimdir, vətənimdir, vətənim.Məni xəlq eyləmiş əvvəlcə Xuda,Sonra vermiş vətənim nəşvü-nümaaaaVətənim verdi mənə nanü-nəməkVətəni məncə unutmaq nə demək?!Anadır hər kişiyə öz vətəni,Bəsləyib sinəsi üstündə onu.Südüdür ki, dolanıb qanım olub,O mənim sevgili cananım olub.Saxlaram gözlərim üstə onu mən,Ölərəm əldən əgər getsə vətən.Vətənin neməti nisyan olmaz,Naxələflər ona qurban olmaz.Vətən əcdadımızın mədfənidir,Vətən övladımızın məskənidir.Vətənin sevməyən insan olmaz,Olsa ol şəxsdə vicdan olmaz!
Veteni Sevmeyen Insan Olmaz Adli Insa
Konlumun sevgili mehbubu menimVetenimdir,vetenimdir,vetenim.Vetenim verdi mene nanu-nemek,Veteni mence unutmaq,ne demek?Anadir her kishiye oz veteni,Besleyib sinesi ustunde onu.Sududur ki,dolanib qanim olub,O,menim sevgili cananim olub.Saxlaram gozlerim uste onu men,Olerem elden eger getse veten.Vetenin nemeti nisyan olmaz,Naxelefler ona qurban olmaz.Veten ecdadimizin medfenidir.Veten ovladimizin meskenidir.Veteni sevmeyen insan olmaz,Olsa da ol shexsde vicdan olmaz. Ardı
Yenə imtahana çəkirlər bizi,İllərdir dörd tərəf olub qan-qada.Azara salıblar ürəyimizi,Odunsuz, ocaqsız düşmüşük oda.Elə bil sönübdür ayın bənizi,Azalıb günəşin hərarəti də.Fırtına qaldırsa insan dənizi,İtəcək dünyanın səadəti də.Çox su aparacaq bu xamır hələ,Araya girənlər çox ərköyündü.Yüz yara vuruldu obaya, elə,Neçə yüz igidin çırağı söndü.Fərmanlar bağlayıb əl-qolumuzu,Səslənir Babəkin qılıncı qında.Günbəgün göylərə çəkilir ruzu,Milyonlar tapdanır haqqın yolunda.Qan-qada yurdumu gətirib cana,Döyüşə hazırıq, çalın cəngini.Zülmətin ömürü yetişir sona,Sahilə yan alır Azadlıq günü. Ardı
Miladi tarixlə 610-cu ildə Məkkədə, oxumağı əmredən və kəlamı tərifləyən ilk vəhylə "İslam Çağrısı", Hz. Muhamməd (s.ə.a.s) in Peyğəmbərliyi dövrü başlandı. Məhəmməd peyğəmbər Məkkə şəhərində məskunlaşan Qüreyş qəbiləsinin Bəni-Haşim (Haşimoğulları) qoluna mənsub olmuşdur. Hər tərəfdən cahilliyə qarşı olan İslam Çağrısı yer üzərində ən böyük inqilabdır. İslam inqilabın qaynağı olan Quran, ancaq İslam əqaid və ibadət əsaslarını ortaya qoymaqla qalmadı, ümumi olaraq bəşər tarixindən dəlillər gətirdi; bu doğrulama və şahidləndirmə hadisəsində yaradılış, dinlər, hökmdarlar, nəbilər və əvvəlki qövmlərin qissələri, bir-biriləri ilə olan əlaqələri yer aldı. Quran təməldə İslam təlimindən bəhs edərkən, əvvəlki millətlərin və hökmdarların inanc, əxlaq, sosyal və ekonomik vəziyyətləri haqqında məlumat verdi, daha sonra araşdırmasını kainatın əhvalı ilə doğurdan əlaqəli olaraq müxtəlif insan qruplarının öz ölkələrindəki vəziyyətləri üzərində sıxlaşdırdı. Əslində Quran, tarixdə insanoğlunun yaşadığı hadisələri təqdim edərkən insana dünya həyatını yaşama tərzini öyrədir, yaxşı və pisdən birini seçməklə baş-başa buraxır[9]. İlk müsəlmanlar bunlar olmuşdur: Məhəmməd peyğəmbərin həyat yoldaşı Xədicə binti Xüveylid, əmisi oğlu Əli ibn Əbu Talib və yaxın dostu Əbu Bəkr ibn Əbu Qühafə.
Quranın insanlığa təqdim etdiyi ilahi çağrışın surə və ayələrindəki təməl həqiqətlərdən biri "tarix hadisəsi"dir. Bu hadisələr Quranda dəyişik şəkillər alır və böyük bir davamlılıq içərisində gəzər və insan qruplarının irəliləyişi parelellik göstərir. Bütün bunlarda insanın dəyişkənliyi və aldığı müxtəlif rəftarlar gözün qabağına gətirilir. Bu tərəfləri ilə tarixi hadisələr Quranın əhəmiyyətli hissəsini düzəldir. Quranın istənilən surəsində mütləq bir tarixi hadisə izah edilir. Tarixi hadisələr isə, müxtəlif düşüncə axınları və rejimləri üçün təcrübə tarlası və onların güclərini sübut etdikləri, zəifliklərini göstərdikləri bir meydandır.
Quranın bu tarix anlayışı, əsas etibarı ilə, insan təbiətinin dərinləşmənin başa düşülməsi üçün qurulmuşdur. Bu baxımından Quranda təqdim edilən tarix görünüşü həyatın həqiqətləri ilə uyğun haldadır. Yəni Quranın tarix anlayışı, insanın tarixdəki fərdi və ictimai xüsusiyyətinin üzərinə qurumuşdur.
Eyni şəkildə Quran, insanlığın qədim dövlərinə aid çoxlu hadisələrdən söhbət gedir və geniş məlumat verir. Beləliklə Quran, bir tərəfdən insana tarixi öyrədir və bir tərəfdəndə hadisələrdən ibrət alınmasını saxlayır. Quranda zikredilən tarixi hadisələri səbəb və nəticələri ilə birlikdə başa düşmək və onlara hökm edən "İlahi Sünnəti" kəşfetmək insandan istənilən ən əhəmiyyətli xüsus olmaqdadır.
Ona görə də bu səbəblərdəndir ki, Qurani-Kərim, İslamın və onun tarixinin təməl qaynağıdır; üzərində geniş olaraq durmaq, onun məzmununu yaxşı bilmək həm insanlıq tarixini həm də İslam tarxini asanlıqla başa düşməyinizi təmin edəcəkdir.
İslamın ilk təmsilçilərinin tarix elminin inkşafı üçün göstərdikləri səy nəticəsində bu elmin müsəlmanlar arasında ən yaxşı şəkildə bilməyə kömək etdi. İlk müsəlmanlar, həyatın hər tərəfi ilə bağlı məsələlərdə tarix azuqəsini toplamağa çalışdılar; o dövrün dövlət adamları və tanınmış insanları haqqında məlumat əldə etdilər. Rəvayətlərin və onlara dayanan hadisələrin mütləq görən şahidlərinə istinad etməsini istədilər. Tarix elminə qərbdə və şərqdə çox əhəmiyyət verirdilər. Nəticədə tarix elmi, ilk müsəlmanların köməyi ilə, həqiqətlərin qaynağı olduğu kimi, bu yeni tarix metodu da müsəlmanların tarixi hadisələri araşdırma və öyrətmə metodu oldu.
Lakin tarixi araşdıran, həqiqətdə, incələmə və araşdırmasını, öz politik və milli eyilimlərinin, ideolojik yarqılarının kənarında saxlayan, tarixçiliy adına tarix yazan bir insandır.
kitabını təhlil edərək, bu, cəmiyyətdə satirik bir sinifdir və xüsusilə də ərəblər digər xalqları satiriz edirlər. Cemiyet'in hayatını inceleyen ve ayrıca değerli bir kaynak olan bir değerli kaynağ olan, ilk önce G. von Vloten tarafından yayınlanan ve daha sonra farklı insanlar tarafından yayımlanan bir eserdir.
Onun həyatı barədə kifayət qədər məlumat yoxdur. Özü, Abbasidin Misirdə olan Tolunoğulları'nın Məhəmməd b. O, Süleymanın hökmdar qul olduğunu bildirir. İslamı qəbul edən müsəlman və Abbasid Xəlifə-Billah, xalqı İslamı öyrədirən insanlar və məscidlər və qala İdil (Etil) Bolqarıstan hökmdarı Xan Xan gönderilen heyette bulunmuş ve heyet başkanı olmadığı halde halifenin özünə görə 4000 dinarrı vəzifəsi və hədiyyələri verildi və hökmdarı şəxsən vermiş və lazımi şərhlər vermişdi. İbn Fədlanın heyətdə ən bilikli və qabiliyyətli bir şəxs olduğu aydın olur. Əslində, onun vəzifələri arasında digər komitə üzvlərinin dini üzvləri ona müraciət etdilər və xalifənin ona tapşırıqları və idarəçilərin və müəllimlərin Bolqarıstan ərazisinə göndərilməsinə nəzarət edildiyi öyrənildi. Yüksək dini və ədəbi mədəniyyətə və gözəl bir üsluba sahib bir adamdır. İslamı yaymaq üçün mənəvi, dini, dürüst, pak və arzusu ilə dolu bir adamdır.
Həzrət Əbu Bəkrin (r.a) Səhabələr arasındakı yeri son dərəcə yüksəkdi. Səhabələrin özləri də aralarında ən fəzilətli insanın Həzrət Əbu Bəkr olduğunu müxtəlif vasitələrlə ifadə etmişlər. Ibn Ömər (r.a), Həzrəti Peyğəmbər (s.a.s) zamanında Həzrət Əbu Bəkri bütün sahabilerden üstün gördüklərini ifadə edir (Buxari, Fedailu Ashabi, 4). Bunda da onun Peyğəmbərə olan yaxınlığı, Islam üçün etmiş olduğu fədakarlıqlar və üstün məziyyətləri rol oynamışdır.
Təlhə, Zübeyr və digər səhabələr də xəlifəlik təkliflərinə mənfi cavab verdilər. Beləliklə, üsyançılar Mədinə əhalisinə xəbərdarlıq etdilər ki, 1 gün ərzində xəlifə seçsinlər, əks təqdirdə ciddi təbbirlər görəcəklər. Bu çıxılmaz vəziyyəti yoluna qoymaq üçün müsəlmanlar 18 iyun 656-cı il tarixdə xəlifə seçmək üçün Peyğəmbər məscidində toplandılar. Əli əvvəlcə təklifi sadəcə olaraq ona görə qəbul etmədi ki, onun ən güclü tərəfdarları üsyançılar idi. Ancaq Mədinə əhalisi ilə birlikdə Muhəmmədin bəzi səhabələri də təkid etdikdən sonra sonunda razılaşdı. Əbu Mixnəfin rəvayətinə görə, Əliyə ilk beyət edən məşhur səhabə Təlhə idi. Lakin digər rəvayətlər əksini iddia edir ki, onlar beyət etməyə məcbur edildilər. Həmçinin, bir müddət sonra Təlhə və Zübeyr könülsüz olaraq beyət etdiklərini iddia etdilər. Buna baxmayaraq, Əli onların iddialarını rədd etdi və israrl bildirdi ki, onlar könüllü şəkildə onu xəlifə kimi tanıyıblar. (yaxud, onlar könüllü çəkildə beyət ediblər). Vilfred Meydlanq hesab edir ki, güc insanları beyətə məcbur etməmiş və onlar məsciddə hər kəsin gözü qarşısında beyət etmişdilər. 2ff7e9595c
Comments